Jak czytać kwitek z listy płac?

Wiedza i zrozumienie zawiłości finansowych dają władzę. Nawet jeśli nie byłyby one związane w jakikolwiek sposób z kierowaniem ludźmi czy też z wielkimi pieniędzmi, pamiętajmy o tym, że dają nam szeroko pojęte panowanie nad własnym losem. Jeżeli ktoś jednak uważałby to za zbyt górnolotne podejście, to wyobraźcie sobie przyrządzanie sushi bez znajomości podstawowych zagadnień związanych z rodzajem ryżu czy techniką formowania japońskich ruloników. Czy byłoby to skuteczne? Bynajmniej. Albo wiesz jak to zrobić albo nie wiesz. Proste zasady, proste odpowiedzi.

Jedną z podstawowych umiejętności finansowych - podkreślmy „podstawowych" (ten artykuł jest dla zwykłego Ciebie, nie dla kontrolera finansowego) - jest umiejętność odczytywania informacji z listy płac, czy jak to popularnie nazywamy - kwitka z listy płac. Ba! Ktoś powie: Ale przecież w internecie jest masa kalkulatorów wynagrodzeń! Oczywiście. Jednak wrzucenie do przykładowego „okienka" kwoty wynagrodzenia brutto nie daje Ci władzy nad Twoimi własnymi pieniędzmi. Nadal - jakkolwiek otrzymasz wynik końcowy - nie będziesz posiadał wiedzy na temat podstawowych! składników Twojego wynagrodzenia. A jest to naprawdę proste, nie ma w tym nic skomplikowanego.

Koniecznie przeczytaj ten tekst. Gwarantujemy, że wiedza, której posiadaczem się staniesz, na pewno będzie przydatna. W końcu musisz przyznać - kwitek dostajesz co miesiąc (z reguły) - lepiej wiedzieć niż nie wiedzieć co się kryje za poszczególnymi liczbami. To przecież przełożenie Twojej Ciężkiej pracy na zbiór cyfr - ich świadome odczytywanie daje panowanie nad częścią Twojego życia (przynajmniej tą ośmiogodzinną częścią ;).

.....

Składniki listy płac 

.....

Zanim przejdziemy do szczegółowej kalkulacji, pokrótce omówimy poszczególne składniki wykorzystywane w liście płac.

1. Wynagrodzenie brutto - czyli kwota wynagrodzenia, którą mamy wpisaną na umowie o pracę.

2. Ubezpieczenia społeczne - na tę część składają się trzy pozycje: ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe.

Absolutnie nie mylcie ubezpieczeń społecznych ze zdrowotnym. Gdybyśmy miały w bardzo prosty sposób wyjaśnić czym różnią się te dwa rodzaje ubezpieczeń, to wyglądałoby to pokrótce w następujący sposób:

Ubezpieczenie zdrowotne jest związane ze składkami zdrowotnymi, które zasilają system zdrowotny. Dzięki ubezpieczeniu zdrowotnemu możemy korzystać z usług służby zdrowia (z przychodni lekarskich, szpitali, laboratoriów).

Natomiast ubezpieczenia społeczne są trochę bardziej złożone i składają się na międzypokoleniową umowę ochrony naszych zarobków na starość - czyli po prostu na emeryturę, a także na zabezpieczenie renty na różnego rodzaju nieszczęśliwe wypadki oraz na wypłacanie zasiłków podczas choroby. Jest to bardzo skrócone wyjaśnienie, gdyż temat jest szeroki jak rzeka, ale dzisiaj nie o tym, więc takie krótkie wyjaśnienie powinno zaspokoić na tę chwilę naszą rządzę wiedzy ;).

3. Ubezpieczenie zdrowotne daje nam prawo do korzystania ze służby zdrowia i wynosi w chwili obecnej 9%. W ramach tego ubezpieczenia możemy wyróżnić dwie składowe:

- ubezpieczenie zdrowotne, które możemy odliczyć od podatku, czyli mówiąc innymi słowy mniej wpłacamy do Urzędu Skarbowego z tytułu daniny na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jest to 7,75%.

- ubezpieczenie zdrowotne, które nie odliczamy od podatku - wynosi 1,25%.

W sumie daje to nam 9%, jednak tylko częściowo możemy pomniejszyć podatek z tego tytułu.

.....

.....

4. Koszty uzyskania przychodów - są to wydatki jakie ponosimy, aby uzyskać przychód. Jakie wydatki ponosimy w związku z naszym zatrudnieniem na umowę o pracę? Przede wszystkim koszty dojazdu do pracy: wydatki na paliwo, wydatki na bilety autobusowe itp. Koszty uzyskania przychodów są umownym pomniejszeniem podstawy opodatkowania naszych dochodów, czyli dzięki nim płacimy niższy podatek. W ten sposób rekompensuje się pracownikowi wydatki na dojazdy do pracy.

Koszty uzyskania przychodów są ściśle określone przez prawo i ujednolicone dla wszystkich zatrudnionych w zależności od tego, czy miejscowość do której dojeżdża pracownik znajduje się poza miejscem jego zamieszkania czy też nie. Wyróżniamy ich następujące kategorie:

- koszty uzyskania przychodów z jednego stosunku pracy (miejsce zamieszkania i miejsce pracy te same),

- koszty uzyskania przychodów z kilku stosunków pracy (miejsce zamieszkania i miejsce pracy te same),

- koszty uzyskania przychodów z jednego stosunku pracy dla dojeżdżających (miejsce zamieszkania i miejsce pracy różne),

- koszty uzyskania przychodów z kilku stosunków pracy dla dojeżdżających (miejsce zamieszkania i miejsce pracy różne).

.....

.....

5. Podstawa opodatkowania. Jest to kwota, która zostaje po odjęciu od wynagrodzenia brutto wszystkich wymienionych wcześniej składników: ubezpieczeń społecznych, kosztów uzyskania przychodów i ubezpieczenia zdrowotnego.

Jest to ta część naszego wynagrodzenia, od której oblicza się podatek. W tym zakresie ustawodawca wprowadził podział na osoby, które zarabiają w skali rocznej mniej niż 85 528 złotych i na uzyskujących wynagrodzenie powyżej tego progu.

6. Skala podatkowa - to wskaźnik procentowy opodatkowania progresywnym podatkiem od osób fizycznych. Jest ściśle związana z podstawą opodatkowania i wynosi w 2021 roku 17% dla zarabiających poniżej 85 528 złotych i 32% dla przychodów powyżej tego progu. i uwaga! To nie jest tak, że jeżeli zarobiłaś w ciągu roku podatkowego 100000 złotych, że od całości odprowadzasz 32%. Nie, tylko od nadwyżki ponad 85 528 złotych. 

.....

Podstawa obliczenia podatku w zł	Podatek wynosi
do 85 528	17 % minus kwota zmniejszająca podatek
ponad 85 528	14 539 zł 76 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł minus kwota zmniejszająca podatek

.....

.....

7. Kwota wolna od podatku - to kwota zmniejszająca podatek. Na tym etapie posłużymy się wzorem, gdyż jej obliczanie jest bardziej skomplikowane i wymaga dalszych wyjaśnień. Na chwilę obecną skupimy się jednak na naszym kwitku z wynagrodzenia i jak go czytać.

.....

Dochód roczny podatnika	Kwota zmniejszająca podatek
1 zł – 8000 zł	1360 zł
8001 – 13000 zł	1 360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: {834,88 zł × (podstawa obliczenia podatku – 8 000 zł)} ÷ 5 000 zł
13.001- 85.528 zł	525,12 zł
85.529 zł – 127.000 zł	525,12 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: {525,12 zł × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł)} ÷ 41 472 zł
od 127.001 zł	Brak kwoty wolnej od podatku

.....

.....

8. Wynagrodzenie netto - czyli to co dostajemy mówiąc potocznie „na rękę". Oczywiście czasy, kiedy to wynagrodzenie otrzymywaliśmy w gotówce już dawno odeszły do lamusa, ale to sformułowanie najbardziej przemawia do większości z nas. Tak czy inaczej to pieniądze, które dostajesz do swojej dyspozycji.

.....

.....

Jak Twoja wiedza na temat odczytywania kwitka z listy płac? Na pewno zdecydowanie lepiej :). Koniecznie napisz nam, czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny, czy przekazany w wystarczająco jasny i prosty sposób. Jeżeli chodzi o finanse, wychodzimy z założenia, że im prościej coś jest przekazane, tym lepiej. Bombardowanie zbyt dużą ilością informacji i ze zbytnią szczegółowością nie sprawi, że staniemy się mądrzejsi. Wszystko po kolei i w swoim czasie.

.....

.....

.....